Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz ve Bakan Tekin, “Eğitimde Yapay Zekâ Politika Belgesi (2025-2029)” Tanıtım Programına Katıldı

MEB Şûra Salonu’nda gerçekleştirilen programda konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 12. Kalkınma Planı’nda ve Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi’nde belirlenen hedefler doğrultusunda bu belgenin şekillendirildiğini, Millî Eğitim Bakanlığının bu stratejiyle uyumlu kendi yol haritasını hazırladığını söyledi.

Bir makro stratejinin başarılı olması için bütün bakanlıklar ve kurumlar tarafından sahiplenilmesinin son derece kıymetli olduğunu dile getiren Yılmaz, hazırlanan bu belgenin her bir öğrenciye, öğretmene, aileye dokunacak unsurlar içerdiğini, somut bir rehber niteliği taşıdığını belirtti.

Yılmaz; kamu yönetiminden sağlığa, güvenlikten iletişime her alanda yapay zekânın etkilerinin gelecek dönemde daha fazla görüleceğine işaret ederek şunları kaydetti:

“Bugün yapay zekâyla tüketicilerin ne tüketeceğini belirleyebilirsiniz. İnsanların birtakım algoritmalarla siyasi tercihlerini etkilediklerini biliyoruz. Savaşlarda otonom sistemler kullanarak, kendisi karar vererek insanları hedef alan mekanizmalar geliştirebilirsiniz. Birçok dikkatle değerlendirilmesi gereken riskler barındığını ifade etmemiz lazım. Dolandırıcılıktan sahte görüntülere varıncaya kadar bunları çoğaltabilirsiniz. Bu işin tabiri caizse karanlık, olumsuz tarafı, riskleri… Bunlara karşı elbette tedbir almamız lazım. Bunlara karşı bireyin haklarını, özgürlüklerini savunmamız lazım ama bir taraftan da yapay zekâ çok ciddi fırsatlar sunuyor. Çok ciddi verimlilik artışları getiriyor. Son derece önemli, etkili birtakım çalışmalarda kullanılabiliyor.”

“Teknoloji üreten ülkeler, güçlü ülkeler hâline geliyor”

Bilgi ve teknolojinin güç demek olduğunu; bu gücü hukuka, ahlaka bağlı kalmadan, adaleti gözetmeden kullanan toplumların ne kadar yıkıcı olduklarının herkes tarafından gözlemlendiğini dile getiren Yılmaz, “Başkalarının merhametine güvenebileceğimiz bir dünyada yaşamıyoruz. Bunun farkına varmamız lazım. Yaşananlar, gördüklerimiz bunu bize öğretiyor. İbret almamız lazım. Biz Türkiye Cumhuriyeti olarak her zaman haklıdan, adaletten, istikrardan ve barıştan yana olmaya devam edeceğiz ama bir taraftan da güçlü bir ülke olmak için ne gerekiyorsa yapacağız.” dedi.

Yılmaz, Türkiye’nin teknolojiyi tüketen değil, üreten bir ülke olması gerektiğini vurgulayarak şöyle konuştu:

“Teknolojiyi tüketenler, yeni bağımlılık biçimleriyle karşı karşıya kalmak durumundalar ama üreten ülkeler etkin, güçlü ülkeler hâline geliyor. Dolayısıyla bu mesajı da ben çok önemsiyorum ve millî eğitimde özellikle yapılan çalışmaların teknoloji üreten Türkiye hedefine son derece önemli katkılar sunacağına yürekten inanıyorum. Bunu da başardı Türkiye. Bundan 20 sene önce bugünkü savunma sanayimizi birileri anlatsa, Türkiye böyle noktalara gelecek dese herhalde birçok insan güler geçerdi ama bunu başardık. Demek ki yapabiliriz. Güçlü bir siyasi irade, doğru önceliklerle yaptığınızda başarabiliyorsunuz. Bugün Türkiye SİHA, İHA teknolojilerinde dünyanın en öncü ülkelerinden biri hâline gelmiş durumda.”

Yılmaz, yapay zekânın toplum geneline yayılmamasının sosyal adaleti zayıflatabileceğine, sadece belli grupların tekelinde olan bir teknoloji olarak kalması durumunda, sosyal faydadan ziyade sosyal eşitsizlikleri, adaletsizlikleri arttırabileceğine dikkati çekti.

“Eğitimde fırsat eşitliği daha güçlenecek”

Millî Eğitim kanalıyla özellikle milyonlarca çocuğa, aileye bu teknolojinin ulaşmasının sosyal adaleti ve fırsat eşitliğini sağlamak bakımından son derece kıymetli olduğunu vurgulayan Yılmaz, konuşmasına şöyle devam etti:

“Aksi takdirde bu teknolojilerin böyle bir boyutu olduğunu da ifade etmek zorundayız. Bu teknolojiyle öğrencilerimiz artık sadece sınıf ortamına bağlı kalmadan ihtiyaç duydukları içeriklere erişebilme imkânına sahip olacak. Akıllı sistemler öğrencinin güçlü ve zayıf yönlerini analiz ederek kişiye özel destek sunabilecek, eksikler anında tespit edilecek ve öğretmenlerimize güçlü bir rapor sistemiyle yardımcı olmak imkânı doğacaktır. Böylece eğitimde fırsat eşitliği daha da güçlenecek. Ülkemizin en değerli kaynağı olan insan gücü, geleceğe çok daha sağlıklı bir zeminde hazırlanmış olacaktır.”

Yılmaz, Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi Eylem Planı’nın tüm bakanlıklar, özel sektör ve STK’lerin geniş katılımıyla güncellendiğini ve 71 eylemin belirlendiğini hatırlatarak, “Dün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız çok önemli bir çalışmayı duyurdu: Türkçe Büyük Dil Temel Modeli Sektörler Uyarlama Projesi. Bir taraftan da Türkçede yapay zekâ ile ilgili uygulamaları, bunun tabanını zeminini güçlendirmeye, arttırmaya çalışıyoruz.” diye konuştu.

Öğretmenlerin yapay zekâ meselesini sahiplenecekleri ve kendi alanlarına bunu uyarlamalarıyla çok hızlı mesafe alınacağına yürekten inandığını dile getiren Yılmaz, bu konuda yapılan çabaların gençlere, öğrencilere katkıda bulunmasını, onların Türkiye Yüzyılı’nı inşa etmesine destek vermesini temenni etti.

“Teknolojik imkânların çoğaldığı zeminde eğitimle kurulan bağı yeniden tanımlamakla mükellefiz”

Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin de programda yaptığı konuşmada teknolojik imkânların çoğaldığını, böyle bir zeminde eğitimle kurulan bağı yeniden tanımlamakla mükellef olduklarını söyledi. Bu bağı zihnî, ahlaki ve medeniyet ölçeğinde yeniden kurma mecburiyetinde olduklarını belirten Tekin, “Eğer bunu kurmazsak dünyada bugün İsrail’in İran’a saldırısıyla başlayan, insan haklarının ve hürriyetlerinin hiçe sayıldığı; işgallerin, hukuksuzlukların alıp başını gittiği bir çağı bizler teknolojik gelişmeler sayesinde kendimiz yaratmış oluruz.” ifadesini kullandı.

Tekin, eğitim felsefesinin izini taşıyan “Eğitimde Yapay Zekâ Politika Belgesi ve Eylem Planı”nın insanı merkeze alan, teknolojiyi ise insanın değer dünyasıyla uyumlu biçimde konumlandıran perspektifle kaleme alındığının altını çizdi. Türkiye’de eğitimin uzun yıllar boyunca kendi tarihsel birikimiyle, kültürel kodları ve toplumsal gerçekliğiyle bağ kurmadan şekillendirilmeye çalışıldığını aktaran Tekin, evrensel ile yerelin bağını gözetmeyen, insanı anlamdan çok ölçüye indirgemeye çalışan bir anlayışın eğitim politikasına uzun süre egemen olduğunu dile getirdi.

Tekin, Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde büyük zihniyet dönüşümüne imza attığına işaret ederek şöyle konuştu:

“Bu dönüşüm, Batı’dan tercüme edilmiş modelleri takip etmekten kendi medeniyet havzasının birikimiyle yol almayı tercih etmeye uzanan tarihî kırılma noktasıdır. Eğitimde ilk kez kendi değerlerimizle konuşmaya, kendi çocuklarımızı hayata ve hakikate hazırlamaya yöneldik. Bilginin ezberlenmediği, anlamın ve idrakin inşa edildiği bir iklimi tesis etme çabası içinde olmaya gayret ettik. Türkiye Yüzyılı Maarif Modelimiz ile bu zihniyet dönüşümünün sistematik bir karşılığı olarak müfredattan öğretmen eğitimine, ölçme-değerlendirmeden okul iklimine kadar tüm yapıyı yeniden tasarlayan kapsamlı model geliştirdik. Temel amacımız, dijital çağın gerekliliklerine uyum sağlayabilen, aynı zamanda fikri derinliği, ahlaki sorumluluğu ve medeniyet idrakini kuşanmış bireylerden oluşan bir nesli hep beraber inşa etmek. Ezberin değil, anlayışın; taklidin değil, tahkikin; tüketimin değil, üretimin merkezinde olduğu Maarif Modelimiz, künhüne vakıf bir nesil inşasını Türkiye’nin en stratejik yatırımı olarak görmektedir çünkü bir milletin asıl gücü, ne yeraltı kaynaklarıdır ne teknolojik ekipmanıdır…  Hepsinİ güce dönüştürecek olan beşeri sermayesidir.”

“Millî değerlerle uyumlu dijitalleşme ekosistemi”

Bakan Tekin, teknolojiyi ithal eden değil, yöneten ve yön veren bir Türkiye’yi hedeflediklerini vurguladı. Yapay zekânın insanı, toplumu ve hakikatle olan ilişkiyi yeniden şekillendiren bir kuvvet hâline geldiğini belirten Tekin, “Bu kuvvet, eğer sağlam bir değer zeminine oturmazsa insanı merkeze almak yerine, insanı gözden çıkaran yeni canavarlar yaratabilir.” değerlendirmesinde bulundu.

Tekin, yapay zekâ çağında Türkiye’yi bağımlı değil, bağımsız, edilgen deği, özne olan bir ülke olarak hayal ettiklerini dile getirerek “Bunun yolu dijital altyapıdan geçtiği kadar insan altyapısından da geçiyor. Kod yazabilen ama aynı zamanda o kodun hangi niyetle, hangi amaçla üretildiğini sorgulayabilen, teknolojinin künhüne vakıf olabilecek evlatlar yetiştirmek zorundayız.” dedi.

“Eğitimde Yapay Zekâ Politika Belgesi”nin çok boyutlu çerçevede 4 hedef, 15 politika ve 40 eylem adımından oluştuğunu aktaran Tekin, bu adımların teknolojik gelişmelerin öğrenci ve öğretmenlere anlamlı biçimde temas etmesini sağlayacak somut uygulamalardan oluştuğunu söyledi.

Seçmeli derslerle ortaokul ve lise öğrencilerini erken yaşlardan itibaren bilinçli dijital geleceğe hazırlarken öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitimlerle bu süreci daha da derinleştirdiklerini anlatan Tekin, şunları kaydetti:

“Aynı şekilde EBA Öğrenci Asistanı, Yapay Zekâ Öğretmen Asistanı, DİLİM platformu, MEBİ ve Açık Uçlu Soruların Yapay Zekâ ile Değerlendirilmesi gibi birçok projelerle eğitim sistemimizin tüm bileşenlerini kapsayan, insan merkezli ve millî değerlerle uyumlu dijitalleşme ekosistemi inşa etme yolculuğuna başladık. Kuşkusuz, bu büyük ekosistemin merkezinde öğretmenlerimiz yer alıyor. Yapay zekâ çağında öğretmenlerimizi güçlendiren, öğretmenlerimizin mesleki gelişimini destekleyen yapay zekâ temelli uygulamaları, onların karar süreçlerine katkı sunacak dijital araçları sistemimize entegre ediyoruz. Bu süreçte üzerinde hassasiyetle durduğumuz en önemli alanlardan biri de etik ilkeler ve veri güvenliğidir. Yapay zekâ teknolojilerinin eğitime entegre edilmesi, beraberinde bazı sorumlulukları da getirmektedir. Öğrencilerimizin verilerinin korunması, ayrımcılığın önlenmesi, algoritmaların şeffaflığı ve karar süreçlerinde hesap verebilirlik asla vazgeçemeyeceğimiz temel ilkeler olacaktır.”

“Erişilebilir ve esnek öğrenme ekosistemi oluşturmaya çalışıyoruz”

Tekin, Bakanlık Yönetim Sistemi ile eğitimde karar alma süreçlerini daha şeffaf, hızlı ve etkili yapıya kavuşturmayı hedeflediklerini bildirdi. Veri güvenliğinden taviz vermeden, yapay zekâ uygulamalarını sorumlu anlayışla yöneteceklerini, eğitim sistemini dijital çağın risklerine karşı daha dirençli ve esnek yapıya kavuşturacaklarını vurgulayan Tekin; dijital dönüşümün adil, kapsayıcı ve sürdürülebilir olması için güçlü altyapının da öncelikli hedefleri olduğunu dile getirdi.

Bakan Tekin, şunları ifade etti:

“Türkiye’nin her köşesinde, büyük şehirlerden en ücra beldelere kadar tüm öğrencilerimizin eşit imkânlarla yapay zekâ temelli öğrenme süreçlerine erişimini sağlamak üzere dijital altyapı yatırımlarımızı da kararlılıkla sürdürüyoruz. Özel eğitim gereksinimi olan bireylerden kırsalda yaşayan çocuklarımıza, göçmen öğrencilerimizden yetişkin bireylere kadar tüm vatandaşlarımızı dijital çağın imkânlarıyla buluşturacak, erişilebilir ve esnek öğrenme ekosistemi oluşturmaya çalışıyoruz. Bu yaklaşımla eğitim hakkını mekânla ve yaşla sınırlamayan, her bir bireyin potansiyelini açığa çıkaracak bir sistem olarak inşa etmiş olacağız.”

Türkiye Yüzyılı vizyonu doğrultusunda hazırlanan “Eğitimde Yapay Zekâ Politika Belgesi” ile 2025-2029 döneminde atacakları her adımın yarının Türkiye’sini inşa edecek nesillerin yetişmesi adına stratejik çerçeveye kavuştuğunu dile getiren Teki; millî değerlerle yoğrulmuş, evrensel bilgiyle donanmış, dijital çağın imkânlarını hakkıyla kullanan ama istikametini kendi medeniyetinden alan bir gençlik hedeflediklerini vurguladı.

YEĞİTEK Genel Müdürü Mustafa Canlı, Öğretmen Müzeyyen Merve Bakangöz ile Zonguldak Karadeniz Ereğli Şahinde Hayrettin Yavuz Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencisi Ahmet Emre Yaşar’ın da birer konuşma yaptığı programda, “Eğitimde Yapay Zekâ Politika Belgesi”nin tanıtım videosu izletildi.